Verleidelijk voedsel

Hongerhormoon maakt eetwaar aantrekkelijker

Een lege maag zeurt bij de hersenen om eten door het hormoon ghreline uit te scheiden. Dit hormoon maakt dat eten er lekkerder uitziet, lieten hersenonderzoekers deze week weten. Ook helpt ghreline het geheugen een handje.

Eet al het eetbare dat je tegenkomt op. Zo luidt de stelregel al sinds leven op aarde ontstond. Als je niet kunt weten wanneer je de volgende hap tegenkomt, is het handig om reserves aan te leggen. Evolutie zorgde er daarom voor dat eten, en met name het eten van calorierijk voedsel, beloond wordt met een prettig gevoel. Voor sommige mensen is dat gevoel net zo aangenaam als een snuif cocaïne voor anderen.

Deze stelregel – eten wat je eten kan – is nu achterhaald. Het vinden van een lekker hapje is tegenwoordig een kwestie van een paar meter lopen en het openen van een koelkastdeur. Maar het belonende hersenmechanisme heeft zich nog niet aangepast aan de moderne Westerse gebruiken. Dat blijkt uit het enorme aantal mensen dat kampt met overgewicht; meer dan een miljard volgens de Wereldgezondheidsorganisatie. Hun vetvoorraden zijn veel groter dan goed voor ze is.

Neuroloog Alain Dagher en zijn collega’s van de McGill-universiteit in Montreal onderzochten waarom de aanblik van eten zo fijn is. Het onderzoek richtte zich op het hormoon ghreline, dat door de lege maag wordt uitgescheiden. Zij publiceren hun resultaten deze week in het vakblad Cell Metabolism.

Het ghreline-gehalte in het bloed bereikt van nature recordhoogtes net voor de maaltijd, maar keldert vlak daarna. Dagher wilde weten wat er in de hersenen gebeurt als het hormoon er zijn ding doet. Hij had al een vermoeden dat het iets met eetgedrag te maken had.

Een groep van twintig jonge, gezonde mannen nam deel aan het experiment. De onderzoekers lieten ze plaatjes zien van landschappen en eten. Ondertussen registreerde de MRI-scanner hun hersenactiviteit. Na het bekijken van 45 afbeeldingen van onder andere taart, pizza’s, hamburgers en bergmeertjes, kregen twaalf proefpersonen via een infuus ghreline toegediend. De resterende acht vormden de controlegroep, en kregen via een identiek infuus zout water in hun aderen. Na twintig minuten kregen ze opnieuw 45 afbeeldingen van voedsel en landschappen te zien, maar wel andere plaatjes dan in ronde één.

Het bleek dat na toediening van ghreline, het beloningssysteem van de hersenen geactiveerd raakt als de proefpersoon een plaatje van eten bekijkt. Dat beloningssysteem is hevig betrokken bij verslaving, en wordt ook geprikkeld door bijvoorbeeld een snuif cocaïne bij een cocaïneverslaafde. Alleen het zien van voedsel geeft dus al een goed gevoel, wanneer het hongerhormoon in de hersenen zit.

Bovendien onthielden de mensen uit de experimentele groep beter welke voedselafbeeldingen er voorbijkwamen. Dertig minuten nadat zij uit de scanner kwamen, kregen alle deelnemers de plaatjes van eten opnieuw te zien, vermengd met een aantal nieuwe afbeeldingen van voedsel. Mensen uit de ghreline-groep hadden gemiddeld bijna 90 procent van deze plaatjes onthouden die zij in de scanner gezien hebben. Bij de controlegroep was dat ruim 80 procent.

Dat ghreline het geheugen verbetert is een evolutionair trucje. Op deze manier is het makkelijker te onthouden waar voedsel te vinden is. Die plek kan op een later tijdstip eenvoudig weer teruggevonden worden.

De Canadese onderzoekers lieten met dit onderzoek zien dat het beloningssysteem van de hersenen beïnvloed wordt door ghreline. Met andere woorden: eten kan wel degelijk verslavend zijn. Maar omdat ghreline ook betrokken is bij veel andere hersenfuncties zoals leren en onthouden, is het lamleggen ervan geen goede optie om overgewicht tegen te gaan.

Link naar het originele artikel.